Jakie dokumenty należy złożyć na prawko?

Zdobycie prawa jazdy to możliwość swobodnego poruszania się po drogach różnymi pojazdami, w zależności od uzyskanej kategorii. Zapewnia pełną mobilność i niezależność, ułatwiając dojazdy do pracy czy na uczelnię. Dla wielu osób posiadanie prawa jazdy oznacza znaczne poszerzenie dostępnych ofert podjęcia pracy, a często także szansę na pracę w charakterze kierowcy. Zanim jednak będzie można samodzielnie jeździć autem, trzeba ukończyć kurs i zdać egzamin. Pierwszym krokiem do zrealizowania tego celu jest znalezienie dobrej szkoły nauki jazdy. Ułatwi to zarówno spełnienie wymogów formalnych oraz pozwoli na nabycie odpowiednich nawyków i umiejętności przydatnych w praktyce. Pierwszym krokiem na drodze do zdobycia uprawnień jest jednak złożenie koniecznych dokumentów. Wymagania są nieco inne w przypadku różnych kategorii. Przyjrzyjmy się bliżej temu, jakie są kategorie prawa jazdy i jakie dokumenty potrzebne są do ich uzyskania.

Różne kategorie prawa jazdy a wiek kandydata na kierowcę

Rozmaite rodzaje pojazdów mechanicznych mają odmienną charakterystykę i wymagają trochę innych umiejętności praktycznych oraz wyrobionych nawyków. Mimo tego, że we wszystkich autach jednostka napędowa, niezależnie od jej typu, będzie działała podobnie, przenosząc na koła moc za pośrednictwem przekładni mechanicznej, to technika jazdy i rodzaj wykonywanych czynności będzie się znacząco różnił. Zupełnie inaczej wygląda codzienna obsługa motocykla i samochodu ciężarowego. Choć wszystkich uczestników ruchu drogowego obowiązują te same zasady, to przy codziennej jeździe każdy kierowca ma zwykle do czynienia z nieco odmiennymi sytuacjami i na inne kwestie powinien zwracać uwagę.

Ze względu na tak duże rozbieżności w wymaganych od kierowcy kompetencjach i wiedzy uprawnienia do prowadzenia różnych pojazdów są podzielone na odrębne kategorie. Przyjęto też zasadę, że w wielu przypadkach posiadacz kategorii „wyższej” może prowadzić również pojazd kategorii „niższej”, ponieważ siłą rzeczy zna odpowiednie przepisy i ma wymagane umiejętności.

Kategorie prawa jazdy mają różne oznaczenia. Swoją przygodę z motoryzacją najwcześniej mogą rozpocząć osoby, które chcą prowadzić motorower lub lekki czterokołowiec. Do zdobycia kategorii AM, uprawniającej do kierowania tymi maszynami wystarczy mieć bowiem 14 lat. Po ukończeniu 16 lat można zdobyć kategorię A1, która daje możliwość jazdy na motocyklach o pojemności do 125 cm3, mocy do 11 kW oraz stosunku mocy do masy wynoszącej 0,1kW/kg. Posiadając kategorię A1, można też jeździć pojazdami z kategorii AM. Po ukończeniu 18 lat można zdobyć prawo jazdy kategorii A2, które obejmuje motocykle do 35 kW, czyli również z kategorii A1. Także i w tym przypadku można prowadzić motorowery oraz lekkie trójkołowce. Żeby móc prowadzić wszystkie motocykle niezależnie od ich parametrów potrzebne będzie prawo jazdy kategorii A. Można je zdobyć w wieku 20 lat, o ile od 2 lat ma się kategorię A2 albo dopiero w wieku 24 lat.

Największą popularnością cieszy się jednak prawo jazdy kategorii B, dostępne w wieku 18 lat, dzięki któremu można kierować autem o dopuszczalnej masie całkowitej (DMC) do 3,5 tony, a także ciągnąć nim lekką przyczepę (do 750 kg). Prawo jazdy kategorii B daje także możliwość jazdy ciągnikiem rolniczym albo maszyną wolnobieżną, a ponadto motocyklem, który wymaga kategorii A1 (o ile posiada się prawo jazdy kat. B od co najmniej 3 lat) lub pojazdem z kategorii AM.

Dodatkiem do kategorii B jest kategoria B+E, która daje możliwość kierowania pojazdem określonym odpowiednio w prawie jazdy kategorii B łącznie z przyczepą (przyczepami), przy czym dopuszczalna masa całkowita ciągniętej przyczepy nie może przekraczać 3,5 t. W przypadku ciągnika rolniczego albo maszyny wolnobieżnej można prowadzić zestaw z przyczepą lub przyczepami.

Osoby, które ukończyły 21 lat, mogą zdobyć prawo jazdy kategorii C, które pozwala na jazdę pojazdem samochodowym o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t, z wyjątkiem autobusu. Dla samochodów ciężarowych z przyczepami przewidziano kategorię C+E.

Zarówno kategorię C, jak i C+E można też uzyskać w wieku 18 lat, o ile ukończyło się specjalistyczne szkolenie dla kierowców zawodowych, czyli tzw. kwalifikację wstępną.

Innymi rodzajami kategorii prawa jazdy są: D na autobus, D1 na autobus do 17 osób wraz z kierowcą, C1 na samochody ciężarowe do 7,5 tony, a także kategoria T na ciągnik rolniczy. Istnieją też kategorie D+E, D1+E, C1+E oraz B1.

Prawo jazdy a papierologia, czyli co trzeba przynieść do urzędu

Na trzy miesiące przed ukończeniem wymaganego dla danej kategorii prawa jazdy wieku należy udać się do wydziału komunikacji właściwego dla swego miejsca zamieszkania i uzyskać numer Profilu Kandydata na Kierowcę (PKK). Da to możliwość zapisania się na wybrany kurs prawa jazdy, a także na egzamin. Wraz z wypełnionym formularzem trzeba dostarczyć odpowiednie dokumenty. Sprawy związane ze składaniem dokumentów należy załatwić w Starostwie Powiatowym lub Urzędzie Miasta w przypadku miast na prawach powiatu.

Przyszłemu kierowcy potrzebne będzie wydane przez uprawnionego lekarza zaświadczenie o braku przeciwwskazań do kierowania pojazdem. Dokument tego rodzaju musi być wystawiony przez osobę, która jest wpisana do ewidencji lekarzy posiadających uprawnienia do badań kierowców, prowadzonej przez Marszałka Województwa. Warto pamiętać, że lekarz wydający zaświadczenie może wysłać kandydata na konsultacje do innego specjalisty, np. okulisty czy neurologa, jeśli uzna to za konieczne. Ostateczną decyzję o dopuszczeniu konkretnej osoby do kierowania pojazdami podejmuje jednak samodzielnie, a w wydanym dokumencie może zaznaczyć, że kierowca powinien spełniać określone wymogi dodatkowe, np. jeździć autem w okularach lub soczewkach kontaktowych.

Kandydaci na kierowców, którzy mają zamiar wybrać kurs kategorii C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D albo D+E muszą dostarczyć także zaświadczenie o zaliczeniu obowiązkowego badania psychologicznego. Również ten dokument jest wystawiany jedynie przez osoby uprawione. W tym przypadku będą to psychologowie wpisani do ewidencji uprawnionych do wykonywania badań psychologicznych w zakresie psychologii transportu.

Kandydat na kierowcę musi również przynieść ze sobą aktualne zdjęcie, dokument tożsamości, oraz co ważne poświadczenie zameldowania, jeśli taka informacja nie figuruje ani w dowodzie, ani paszporcie. Jeśli kandydat na kierowcę nie ukończył jeszcze 18 lat, musi mieć pisemną zgodę rodziców.

Osoby, które mają zamiar zdawać egzamin na wyższą kategorię, np. C muszą przedstawić również ksero posiadanego prawa jazdy wymaganego w danym przypadku.